Pháp Sư Có Phải Là Hắc Thuật Hay Bạch Thuật?

Trong thế giới tâm linh đa dạng, câu hỏi về bản chất của nghi lễ pháp sư luôn gây tranh cãi. Khái niệm "pháp sư" (shaman) xuất phát từ các nền văn hóa bản địa, nơi họ đóng vai trò trung gian kết nối thế giới vật chất và tâm linh. Tuy nhiên, việc phân định nghi thức của họ thuộc "hắc thuật" (ma thuật hắc ám) hay "bạch thuật" (ma thuật thiện lành) phụ thuộc vào góc nhìn văn hóa và mục đích sử dụng.

Nguồn Gốc Và Sứ Mệnh Của Pháp Sư

Từ Siberia đến Amazon, pháp sư xuất hiện như những người chữa lành và dẫn dắt cộng đồng. Họ sử dụng nghi lễ như đánh trống, nhảy múa, hoặc dùng thảo dược để giải quyết các vấn đề từ bệnh tật đến xung đột xã hội. Trong văn hóa Mông Cổ, pháp sư được tôn kính nhờ khả năng giao tiếp với linh hồn tổ tiên, mang lại sự cân bằng cho cộng đồng. Điều này cho thấy mục đích chính của họ hướng đến lợi ích tập thể, phù hợp với định nghĩa của bạch thuật.

Lằn Ranh Giữa Thiện Và Ác

Dù vậy, một số nghi thức pháp sư bị xem là "hắc thuật" do liên quan đến việc điều khiển năng lượng tiêu cực. Ví dụ, ở một số bộ tộc châu Phi, pháp sư có thể thực hiện nghi thức "gọi hồn" để trừng phạt kẻ thù, dẫn đến cái chết hoặc bệnh tật. Tương tự, tục lệ "nguyền rủa" trong văn hóa Caribbean thường bị gán mác hắc thuật dù mục đích có thể là bảo vệ làng mạc. Sự khác biệt này phản ánh cách con người đánh giá hành động dựa trên hệ giá trị đạo đức của họ.

Góc Nhìn Học Thuật

Nhà nhân chủng học Mircea Eliade từng nhấn mạnh rằng pháp sư không thuộc phe thiện hay ác, mà là người "làm chủ trạng thái thay đổi ý thức". Khả năng tiếp cận thế giới siêu nhiên khiến họ trở thành công cụ đa năng, tùy thuộc vào ngữ cảnh sử dụng. Giáo sư Carlos Fausto tại Đại học Rio de Janeiro cũng chỉ ra rằng việc gán nhãn "hắc thuật" thường đến từ các tôn giáo độc thần khi muốn bài trừ tín ngưỡng địa phương.

Thực Hành Hiện Đại

Ngày nay, nhiều pháp sư kết hợp kỹ thuật cổ truyền với tư duy hiện đại. Ở Việt Nam, đồng bào dân tộc thiểu số vẫn duy trì nghi lễ cúng "then" để chữa bệnh, được xem như hình thức bạch thuật. Trái lại, một số nhóm lợi dụng danh xưng "pháp sư" để thực hiện trò lừa đảo hoặc bùa ngải, khiến dư luận hoài nghi về ranh giới đạo đức trong thuật pháp.

Pháp sư giáo tồn tại như hiện tượng đa chiều, không thể đóng khung vào nhãn "trắng" hay "đen". Giá trị của nó nằm ở mục đích và cách thức vận hành. Như lời một pháp sư người Evenki ở Siberia: "Chúng tôi như con thuyền – dùng để cứu người hay đánh cá phụ thuộc vào người cầm lái". Việc hiểu rõ bối cảnh văn hóa và triết lý nền tảng sẽ giúp đánh giá công bằng hơn về vai trò của pháp sư trong đời sống tâm linh.