Đầu Năm Xông Đất Mang Lộc Vào Nhà

Từ bao đời nay, nghi thức xông đất đầu năm đã trở thành nét văn hóa đặc trưng trong cộng đồng người Việt. Không đơn thuần là tập quán mang tính hình thức, hành động chọn người "mở cửa" năm mới ẩn chứa triết lý nhân sinh sâu sắc, phản ánh khát vọng về sự khởi đầu thuận lợi.

Theo khảo sát của Viện Nghiên cứu Văn hóa Dân gian, 73% hộ gia đình tại khu vực đồng bằng sông Hồng vẫn duy trì tục lệ này dưới nhiều hình thức biến thể. Một trường hợp điển hình là gia đình bà Nguyễn Thị Mai (58 tuổi, Hà Nam) luôn chuẩn bị kỹ lưỡng từ giờ giấc đến trang phục cho người xông đất. "Năm ngoái cháu trai út nhà tôi đạp xe qua cổng đúng khoảnh khắc giao thừa, thế là cả năm làm ăn phát đạt bất ngờ", bà chia sẻ với ánh mắt rạng rỡ.

Giới chuyên môn phân tích rằng yếu tố tâm lý đóng vai trò then chốt trong tập tục này. TS. Lê Văn Quang (ĐH Khoa học Xã hội & Nhân văn) giải thích: "Khi niềm tin được cụ thể hóa qua nghi thức, nó tạo ra hiệu ứng placebo tích cực, giúp con người tự tin hơn trong hành trình chinh phục mục tiêu". Điều này lý giải vì sao nhiều doanh nhân trẻ vẫn chủ động sắp xếp lịch xông đất dù bận rộn công việc.

Trên thực tế, quy trình chuẩn bị xông đất đòi hỏi sự tỉ mỉ đáng ngạc nhiên. Chuyên gia phong thủy Trần Đức Minh tiết lộ: "Ngoài tuổi tác hợp với chủ nhà, người xông đất lý tưởng cần có dáng đi khoan thai, giọng nói trầm ấm và đặc biệt tránh va chạm vật lý với đồ đạc khi bước vào". Nhiều gia đình còn kết hợp với nghi thức lau dọn nhà cửa theo hướng từ Đông sang Tây, tạo thành chuỗi hành động mang tính biểu tượng.

Trước xu hướng hiện đại hóa, tập quán này đang có những điều chỉnh thú vị. Thay vì chọn người thân quen, nhiều hộ gia đình tại TP.HCM chủ động thuê dịch vụ xông đất chuyên nghiệp. Anh Nguyễn Tuấn Anh (quận 7) cho biết: "Công ty cung cấp người có ngoại hình ưa nhìn, am hiểu nghi thức truyền thống, thậm chí có thể hát chúc tụng bằng ca dao cổ". Dù vậy, các chuyên gia vẫn khuyến cáo nên giữ nguyên bản sắc văn hóa để tránh biến tấu thái quá.

Không thể phủ nhận sức sống mãnh liệt của phong tục này trong đời sống đương đại. Từ những ngôi nhà lá đơn sơ ở vùng sâu vùng xa đến các biệt thự sang trọng tại đô thị, tiếng bước chân đầu tiên của năm mới vẫn là âm thanh thiêng liêng khơi dậy niềm hy vọng. Như lời cụ đồ Nguyễn Văn Sửu (82 tuổi, Hà Nội) tâm sự: "Xông đất không phải phép màu, mà là cách người Việt gieo mầm thiện lành cho 365 ngày sắp tới". Dù xã hội có biến đổi thế nào, giá trị cốt lõi ấy vẫn nguyên vẹn như dòng chảy ngầm bền bỉ trong tâm thức dân tộc.